Lekcja 26a

 Wolimy pięknych, bo stereotypowo wydaje nam się, że to, co dobre, jest piękne. Jest to szczególnie ważne na początku trwania związku. Wybieramy zdolnych oraz kompetentnych, ale niezbyt podobają nam się nieomylni; większa sympatią darzymy ludzi, którzy potrafią czasem okazać zwyczajną, pospolitą słabość, niż tych, którzy prezentują się jako nieskazitelni, doskonali. Zabawne jest, że popełnienie gafy zwiększa atrakcyjność osoby zdolnej, ale zmniejsza atrakcyjność przeciętnego.. Miłość często jest jedynie korzystną wymianą między dwojgiem ludzi, którzy uzyskują większość tego, czego mogą oczekiwać, biorąc pod uwagę ich wartość na rynku osobowości. Ludzie skłonni są robić coś, co spotyka się z pozytywnym wzmocnieniem, zaś unikać zachowań, za które otrzymają kary. To podstawowe stwierdzenie rozwijane jest w teorii słuszności. Dowiadujemy się z jej ustaleń, iż wszyscy staramy się osiągnąć jak najkorzystniejsze dla nas wyniki, ponosząc minimalne koszty.

Ćwiczenie

 Zrób bilans zysków i strat. Zastanów się, jakie pozytywy i jakie negatywy wiążą się dla każdej z osób pozostających ze sobą w realnym związku z faktem istnienia tejże relacji. Co zyskuje i „czym płaci” każda z tych osób?

Zgodnie z teorią słuszności określony związek utrzyma się jedynie wówczas, gdy bilans jest pozytywny dla obu uczestników relacji. Każdy powinien czerpać z tego związku jak największe nagrody przy minimalnych kosztach osobistych. Okazuje się, że dla pary ludzi odmiennej płci osiągnięcie szczęścia jest możliwe, gdy utrzymują oni tak zwany związek zrównoważony, to jest taki, w którym wymiana kosztów jest sprawiedliwa. Inaczej mówiąc, dobrze czujemy się w związku, jeżeli każdy uzyskuje równe korzyści. Badania nad atrakcyjnością wykazują, ze ludzie wysoce atrakcyjni społecznie to osoby, które są atrakcyjne fizycznie, inteligentne, zamożne. Teoria mówi, że osoby atrakcyjne powinny poszukiwać partnerów o podobnych cechach, zaś osoby o niższej atrakcyjności społecznej winny nawiązywać związki z ludźmi odpowiadającymi im pod względem wspomnianych cech. Według teorii zyskiwania i utraty lubimy osoby, które w kontakcie z nami prezentują wobec nas coraz większe uznanie i zachwyt. Chodzi tu o rolę zmiany sposobu oceniania nas przez druga osobę. Właśnie ta zmiana jest istotna i decydująca o większej sympatii. Nie jest tak ważne, że ktoś nas lubi, ceni i szanuje; ważniejsze jest, iż ktoś nas właśnie polubił i jego emocje oraz oceny zmieniają się na korzyść(to sytuacja zyskiwania). Podobnie nie znosimy osoby, w której oczach wydajemy się coraz gorsi, natomiast mniejsze negatywne emocje wykazujemy wobec osoby, która nie darzyła nas sympatia od wieków (sytuacja straty).

Ćwiczenie

Podaj kilka przykładów z Twoich relacji międzyludzkich, w których: - utrzymuje się ten sam stosunek do Ciebie,- stosunek do Ciebie wyraźnie się zmienił. Spróbuj określić kto ponosi odpowiedzialność

Stałe opinie na swój temat przypisujemy najczęściej innym, a ich zmiany – sobie. Dodatkowo działa tu lęk. Ktoś, kto pierwotnie się niepokoił, wyrażając swoja akceptację, redukuje wstępny lęk; ktoś kto był bezpieczny i teraz negatywnie nas opiniuje, staje się groźny, ponieważ ten lęk budzi.  Role podobieństwa i komplementarności to  wyznaczniki wzajemnej atrakcyjności. Lubimy tych, którzy są do nas podobni, szczególnie w zakresie postaw, upodobań. Jesteśmy także dla nich bardziej atrakcyjni. Podobieństwo jest źródłem wzmocnienia. Osoby podobne do nas dostarczają nam informacji o naszych zdolnościach, emocjach, postawach. Komplementarność jest uzupełnieniem się potrzeb czy typów osobowości albo tez stylu funkcjonowania. Ona też może być powodem atrakcyjności interpersonalnej. Przykładem jest związek osoby dominującej i przyporządkowanej. Najbardziej prawdopodobne jest, iż w różnych okresach tworzenia i trwania związku interpersonalnego dwojga ludzi płci przeciwnej różne czynniki maja inne znaczenie dla atrakcyjności. Podobieństwo postaw, naczelnych wartości człowieka, zasad moralnych jest decydujące dla pierwszej fazy budowania związku. W późniejszym okresie ważniejsza wydaje się komplementarność potrzeb, której istnienie rokuje nadzieję na utrzymanie związku przez długi czas.