Lekcja 30b

 TEORIE DOTYCZĄCE ROZWOJU Od wielu lat psychologia dostrzega i podkreśla związek między zdrowym funkcjonowaniem a rozwojem osobowości człowieka. Ujęcie Ericha Fromma. Twórca ten na modele ludzi zdrowych wybrał jednostki wybitne w dziejach, i to wybitne w określony sposób. Jest on zainteresowany odpowiedzią na pytanie jacy ludzie są, jacy mogliby być i jacy być powinni. Fromm poszukuje dynamiki psychicznej godnej uznania za zdrową, odnosząc się do budowy ludzkiej natury -  ale poza kontekstem społecznym. Osoba zdrowa jest przystosowana w tak zwanym sensie ogólnobiologicznym, a więc jej potrzeby wynikające z ludzkiej natury są zaspokojone w określony sposób w danych warunkach. Pewnym ważnym symptomem stanu spełnienia potrzeb ludzkich jest poczucie szczęścia „ .. z punktu widzenia jednostki przez zdrowie, albo stan normalny rozumiemy optimum jej rozkwitu i szczęścia” Przez samo aktualizację równająca się zdrowiu Fromm pragnie rozumieć tylko tę samo aktualizację, która jest aktualizacją dyspozycji składających się na ludzką naturę, na motywacyjne jądro osobowości, które ma być wspólne psychice ludzkiej w ogóle. Przez „pełny rozwój osobowości” pragnie rozumieć tylko rozwój zmierzający ku zrealizowaniu natury ludzkiej i ku dojrzałości określonej  atrybutami tej natury oraz zawartymi w doktrynie dojrzałości sformułowanej przez psychoanalizę. Cnota jest rozwinięciem specyficznej potencjalności każdego organizmu, a dla człowieka jest to stan, w którym jest on najbardziej ludzki. STANEM LUDZKIM jest wolność, twórczość, miłość, jedność duchowa ze wszystkimi ludźmi, antyautorytaryzm.

Mamy tu do czynienia założeniem, że istnieją niezmienne prawa, nieodłączne od natury ludzkiej i specyficznie ludzki sposób funkcjonowania , niezależny od typu kultury . Prawa te nie mogą być łamane bez poważnej szkody dla osobowości . Jeżeli pogwałcona zostanie moralna i intelektualna integralność, jednocześnie zostanie osłabiona, albo nawet sparaliżowana pełna osobowość. Zdrowie i rozwój to kategorie, których nie powinno się rozdzielać;  osiągnięcie ich umożliwia zrealizowanie celów życiowych, zdobycie niezależności, integralność i zdolność kochania.  Fromm pisze: „ Jeżeli jest prawdą, że miłość jest jedynym naturalnym i zadawalającym rozwiązaniem problemu ludzkiego istnienia – wówczas każdy układ społeczny, który wyklucza rozwój miłości, musi po jakimś czasie zginąć na skutek sprzeczności z podstawowymi wymogami ludzkiej natury” Taka wypowiedź ukazuje, że charaktery agresywne czy też chłodne emocjonalnie i powściągliwe nie musza być uznane przez autora za zdrowe. Człowiek w pełni rozwinięty jest produktywny, interesuje się głęboko światem i nań reaguje. Jest człowiekiem bogatym wewnętrznie. Organizm ludzki jest rozwinięty, jeżeli osiąga samodzielność i niezawiłość, zwłaszcza w funkcjach, ale i w systemie motywacji moralnej. W ujęciu Fromma zdrowie jednostki polega na nonkonformizmie w stosunku  do wielu celów, wartości i instytucji kultury oraz na oporze wobec aktualnych form władzy. Nonkonformizm powinien opierać się na rewolucyjnych dążeniach do celów indywidualnych, które pochodzą z uświadomionej, pozytywnej zawartości psychiki jednostki. Ujęcie Karen Horney. Celem terapii i wzorem zdrowia jest rozwój i realizacja możliwości i sił tkwiących w osobowości. Zdrowie jest wg. autorki  możliwe, gdy rozziew między możliwościami i realizacjami jest minimalny. Proces wzrostu opisuje jako aktualizację mocy i wspaniałości indywidualnej. Harmonijność wewnętrzna ciała i umysłu, myśli i woli oraz braku konfliktów wewnętrznych. Człowiek musi być pogodny, pracowity i realizujący demokratyczne ideały. Autorka wyklucza z osób zdrowych osoby, które SA egoistyczne, domagają się uprawnień dla siebie, które SA leniwe ..etc. Nie da się tego pogodzić z ogólną zasadą spontaniczności i rozwoju jako warunku zdrowia. Ujęcia Maslowa. Koncepcja rozwoju osobowości jest związana z teorią dwóch rodzajów motywacji i powodowanych przez nie dwóch różnych stylów egzystencji. Pierwsza z nich to motywacja występująca przy braku zaspokojenia podstawowych potrzeb organiczno – psychicznych. Druga uruchamiana jest w warunkach pełnego zaspokojenia podstawowych potrzeb. Jest to motywacja rozwoju.  Autor skupia się na wyróżnieniu motywacji związanych z realizacją wartości wyższych. Polegają one nie na redukcji napięcia, ale na twórczości i aktywności zmierzającej do aktualizacji talentów osobniczych, powołania życiowego i tym podobnych.