Lekcja 34

 Pomaganie innym jest procesem złożonym i kontrowersyjnym. Bramer definiuje to pojęcie jako PODSTAWOWY PROCES UMOŻLIWIANIA OSOBIE ROZWOJU W KIERUNKU, JAKI SAMA WYBIERA. Autor zakłada, że wspomagany powinien sam wybierać cel swego rozwoju, ale i ponadto stwierdzać, czy w ogóle chce pomocy. Dodatkowo osoba wspomagana może określić podstawowe kategorie oczekiwanej przez siebie pomocy; mogą to być np. nowe informacje, pomoc w podjęciu decyzji, rozwiązywaniu problemów, ujawnieniu uczuć…. Jeżeli osoba jest nawet w pełni świadoma własnego zapotrzebowania na pomoc, nie zawsze potrzebę tę ujawnia, co w dużej mierze zależy od poziomu jej zaufania do Ciebie jako potencjalnego wspomagającego, ale także od jej zdolności do werbalizacji i poziomu ogólnej otwartości. Dobrowolność pomagania jest podstawowym kryterium jakości i moralnej oceny tego zjawiska.

Ćwiczenie : Przywołaj w pamięci przykłady niezręcznych sytuacji „wciskania” dobrych rad, prób wywierania zbawiennego nacisku. Postaraj przypomnieć sobie reakcje osoby wspomaganej w taki sposób. Przeanalizuj. Zauważ też granicę oddzielającą wrażliwość na cierpienie innych od wścibstwa i nachalności.

Wiele ludzi pragnie pomagać innym, ażeby zaspokoić własne, często nie w pełni uświadomione potrzeby osobiste. Robienie czegoś dla innych bez ich zgody, a nawet inicjatywy, przyjmuje często postać bardziej lub mniej jawnej manipulacji. Taka pomoc może być nawet destrukcyjna. Rzecz w tym aby cały czas mieć świadomość, iż etapem końcowym pomocy powinna być samowystarczalność wspieranego. Należy pamiętać o konieczności podsumowania w każdej sytuacji: czy pomoc była skuteczna i w jakim stopniu. Nie potrafimy rzeczowo określić naszej skuteczności ani określić udziału w sukcesie, czy tez porażce osoby wspierającej, a przez to sami pozbawiamy się możliwości rozwoju w tym zakresie. Ogromnie ważne jest uświadomienie sobie, iż pomaganie komuś z założeniem, że robimy coś dobrego dla niego, poświęcając się lub tez to, że to my powodujemy w nim zmianę – jest ignorancją. Taka strategia wynika z postawy wyższościowej, co może budzić wrogość. Nie w każdej sytuacji uzyskujemy skierowany do nas jasny komunikat słowny o poszukiwaniu pomocy Komunikuj w każdym przypadku swą wiarę, że osoba wspomagana przez Ciebie jest ogólnie zdolna do działania komplementarnego i godnego zaufania, co działa na rzecz dobra osobistego i społecznego. Pomaganie powinno odbywać się za zgodą wspieranego a sam proces powinien poprzedzać swoisty kontrakt uzgadniający rodzaj i warunki pomocy. Istotne jest wychodzenie naprzeciw potrzebom, które są niezaspokojone – a ich frustracja może hamować proces rozwoju indywidualnego. Żądania pomocy często dotyczą wychodzenia naprzeciw miłości, bezpieczeństwa, szacunku do samego siebie albo afirmacji społecznej. Wyższy poziom rozwoju można osiągnąć dopiero po zaspokojeniu potrzeb podstawowych. Gdy osoba nie potrafi uczynić tego inaczej, być może zaspokoi je poprzez zbrodnię gwałt czy zaburzenia emocjonalne. Możemy do tego nie dopuścić poprzez stwarzanie poczucia bezpieczeństwa, szacunek, aprobatę. Najbardziej pomocną rzeczą, którą można zrobić dla osoby rozwijającej się, jest dopomożenie jej w pomaganiu sobie poprzez stworzenie warunków aktywizujących jej tendencje rozwojowe i zdolności do korzystania z własnych zasobów.