Lekcja 38

 Być świadomym to znaczy zdawać sobie sprawę z przebiegu własnych procesów myślowych, ale również ze zdarzeń zewnętrznych. Świadomość jest procesem, który mieści się w pewnych granicach – od czujności, pobudzenia i wrażliwości, Az do niewrażliwości i senności. Stan świadomości może się zmieniać z uwagi na zmiany w środowisku komórek mózgowych, które następują w efekcie stosowania środków chemicznych lub zbyt słabej czy nie silnej stymulacji. Podświadomym jest wszystko to, z czego nie zdajesz sobie w pełni lub tez całkowicie sprawy, ale co ma znaczenie i może stać się dostępne Twojemu rozumowi i kontroli. Fizjologiczne aspekty snu. Sen można wyjaśnić z dwóch płaszczyzn: fizjologicznej i psychicznej. W określonych fazach snu ludzie rozróżniają dźwięki, wysłuchują informacji i powtarzają je po przebudzeniu, komunikują się za pomocą odpowiedniej sygnalizacji ze światem zewnętrznym, wykonują polecenia, a nawet uczą się wyczuwać zmiany własnej świadomości. Podczas snu rejestruje się potencjały mózgowe, które nie mają związku z żadnymi uchwytnymi bodźcami zewnętrznymi i które prawdopodobnie są odbiciem nieznanych wewnętrznych procesów. Obecnie potrafimy kontrolować : - czynność bioelektryczną mózgu podczas snu (EEG),- ruch gałek ocznych poprzez zapis powstających wtedy sygnałów elektrycznych (EOG), - stan czynnościowy mięśni (EMG). Stadialność  snu 1. Stadium 1 – pośrednio między snem a czuwaniem, stadium2 – zaczyna się właściwy sen, polega na znacznym rozluźnieniu mięśni a gałki oczne nie poruszają się. Zajmuje ono ponad połowę czasu spędzonego we śnie, stadium 3 pojawiają się fale delta jest to sen głęboki. Potem może pojawić się stadium REM z tak zwaną ciszą bioelektryczną, pełnym rozluźnieniem mięśni i niskonapięciowymi falami szybkimi oraz szybkimi ruchami gałek ocznych. Takie cykle powtarzają się 4-5 razy w nocy. Sen głęboki występuje głównie w dwóch pierwszych cyklach. Epizody snu REM z każdym cyklem są dłuższe. Sen z falami wolnymi nazywany jest Non-REM i REM. Cały sen składa się z naprzemiennie występujących okresów Non-REM i REM. Czas trwania cyklu wynosi ok. 90 minut. Procesy życiowe podczas snu przygasają : ciepłota ciała obniża się o kilka dziesiątych stopnia; oddech jest wolniejszy; tętno zwalnia; ciśnienie tętnicze spada, stężenie kortyzolu we krwi jest mniejsze niż przed zaśnięciem; stężenie hormonu wzrostu wybitnie wzrasta, szczególnie podczas pierwszego cyklu snu. Podczas snu REM procesy życiowe wzmagają się, oddech staje się nieregularny, a tętno i ciśnienie wykazują krótkotrwałe wahania. Przed obudzeniem ciepłota ciała podnosi się, stężenie kortyzolu narasta, częste są ruchy ciała. Organizm przygotowuje się do czuwania. U noworodka REM trwa przez połowę całkowitego czasu snu. W ciągu pierwszych lat życia ilość snu  REM gwałtownie maleje. U dorosłego REM stanowi 25% całego snu. Ludzie w podeszłym wieku często budzą się w nocy Drzemki w dzień i budzenie się w nocy prowadzą do wielofazowego rytmu snu i czuwania, nieco przypominając rytm z wczesnego dzieciństwa. Nasz wewnętrzny zegar steruje rytmem snu i czuwania. Rytmy biologiczne nie są zgodne z 24-godzinnym rytmem obrotu Ziemi. Wynoszą one około 25 godzin. Nasz cykl ciepłoty ciała wynosi około 25 godzin, a rytm snu i czuwania jest z nim zgodny. Ten rytm jest uwarunkowany przez czynniki endogenne. Zegar biologiczny mieści się w strukturach międzymózgowia. Zjawisko snu zależy zarówno od czasu czuwania, jak i wewnętrznych procesów okołodobowych, należy więc sypiać, gdy już dość długo czuwaliśmy, ale tez w zgodzie z rytmem dobowym. Standardowy układ snu od 23 do 7 rano. Jedni są sprawniejsi  rano a inni wieczorem. Zjawisko to może być uwarunkowane genetycznie i zależne od wytworzonych w ciągu życia nawyków. Zapotrzebowanie na ilość snu jest zindywidualizowane. Dorośli sypiają  przeciętnie 7-9 godzin na dobę.. Zmienia się to w ciągu życia i zależy od czynników zewnętrznych. Osoby sypiające krótko mają dłuższą fazę snu głębokiego. Można aktywnie zmniejszać czas potrzebny na sen, zwalczając senność, aby wykonać np. określone zadania. Jednak następstwa długotrwałego, całkowitego pozbawienia snu są bardzo negatywne. Dokładny charakter objawów, które są wynikiem pozbawienia snu, zależy od środowiska, osobowości, motywacji, wieku – ale każda osoba pozbawiona snu znajduje się w nienaturalnym stanie. Występuje u niej upośledzenie funkcji neurologicznych i psychologicznych. Mogą to być: zmęczenie, ból głowy, drżenie, zniekształcenie percepcji, zaburzenia koncentracji i orientacji, utrata pamięci krótkotrwałej, a także anomalia w zakresie czynności bioelektrycznej mózgu. U niektórych pojawiają się nawet myśli paranoidalne i halucynacje. Skutki te znikają po wyspaniu się.