Lekcja 43

 KLASYFIKACJA ZABURZENA I CHOROBY PSYCHICZNEJ. Uzależnienia i nałogi. Polegają na wytworzeniu się zależności fizycznej organizmu od określonego środka oraz podporządkowania psychicznego, gdy zachowanie staje się przymusowe i osoba nie ma nad nim absolutnej kontroli Szkodliwe substancje działają bezpośrednio na różne układy w ciele człowieka. Pobadamy w nałogi gdyż mamy tendencje autodestrukcyjne. Prawdopodobnie uczymy się takich zachowań obserwując szczególnie osoby ważne dla nas emocjonalnie, które modelują je, jednocześnie wzmacniając to przesłaniem społecznym, że jest to ogólnie akceptowana droga do przyjemności, zdrowia oraz sposób na uwolnienie się od bólu i lęku. Pierwsze przyjemne doznania powodują poprawę samopoczucia i akceptacja otoczenia powoduje dalszą kontynuacje. Wielu z nas ma nadmierne zaufanie do kontrolowania samego siebie, wielu wydaje się, że będzie mogła przestać … jeśli tylko zechce. Długotrwałe zażywanie środków sprawia, że organizm jest fizycznie uzależniony od obecności danej substancji w organizmie. Uzależnienie ma charakter progresywny (postępujący ilościowo i jakościowo). Nerwice. Nerwica to nieskuteczny i niedojrzały sposób na radzenie sobie z lękiem. Neurotyk czuje się ciągle zagrożony Mechanizm pozwalający na powstanie krótkotrwałej ulgi jest utrwalony. Problem zostaje nadal nie rozwiązany a mimo to nieskuteczne sposoby są powtarzane i usztywniane. Cierpienia w nerwicy mają postać chroniczną. W nerwicy lękowej  osoby często przeżywają uczucia, które uważają za niedopuszczalne (wrogość, pragnienia seksu) Nie potrafią tego zaakceptować i wypierają je ze świadomości, lecz kosztem lęku i towarzyszących mu objawów fizjologicznych (bezsenność, bicie serca, duszność…) Neurotyk nie potrafi odpowiedzieć czego się boi i często ma silne poczucie winy. Lęk neurotyczny może przybierać postać fobii – nieracjonalnej reakcji lękowej na konkretny przedmiot lub sytuację. Wybór obiektu fobii ma czasami postać symboliczną. Bać można się wszystkiego; wysokości, otwartej przestrzeni, ostrych przedmiotów, zwierząt, czy nawet włosów lub dotknięcia. Osoby cierpiące na fobie funkcjonują całkiem nieźle – kłopot zaczyna się wówczas, gdy źródła lęku  trudno jest uniknąć Wydaje się, że zaangażowanie się w tą zewnętrzną obronę przed lękiem jest uzewnętrznieniem procesu unikania kontaktu z lękiem wewnętrznym.  W nerwicy natręctw (obsesyjno – kompulsywnej, anankastycznej)  mamy do czynienie z natrętnymi myślami (obsesje) lub czynnościami (kompulsje), które mogą pojawić się razem lub oddzielnie. Silne obsesje mogą nawet uniemożliwić normalne działania Ich funkcją jest prawdopodobnie niedopuszczanie do świadomości silnych emocji, np. nienawiści, destrukcji, pożądania. Koncentrują się na tych myślach, neurotyk broni się przed działaniem, którego nie potrafi zaakceptować.. zachowania kompulsywne mają charakter powtarzalny, wręcz rytualny.  Są to drobne, codzienne zadania, czasami mające charakter odkupienia urojonych grzechów, które pochłaniają energię i uniemożliwiają kontakt z prawdziwymi i nieakceptowanymi pragnieniami. W nerwicy histerycznej  pojawia się zapominanie i dolegliwości fizyczne, które „zabezpieczaj’ osobę przed koniecznością stawienia czoła sytuacji, a na dodatek nie są społecznie naganne. Dolegliwości fizyczne przyjmują postać objawów konwersyjnych. Polegają one na utracie zdolności ruchu. Osoba przestaje czuć, jest sparaliżowana, nie widzi-bez zaistnienia najmniejszego defektu organicznego.  Nie występują tu żadne zmiany organiczne. Ludzie,  którzy mają skłonność do takich symptomów, są często niedojrzali emocjonalnie, wymagający, przesadnie ekspresyjni.. Często unikają w ten sposób zagrożenia a na dodatek czerpią korzyści np. w postaci troski i zainteresowania. Stany dysocjacji – to oddzielenie pewnej części osobowości, utrata spójności i ciągłości własnego Ja. Dysocjacja może się przejawiać w : - somnambulizmie (lunatyzmie); -  manieryzmach ( ruchach ciała, które nie podlegają świadomej kontroli); - czasowej amnezji ( niepamięci pewnych okresów życia, związanych z sytuacją, w której osoba nie potrafiła poradzić sobie z trudnościami). Skrajną formą dysocjacji jest osobowość zwielokrotniona. To stan, w którym świadoma część osobowości pozostaje w kontakcie z rzeczywistością . Pozostała część zawiera treści skonfliktowane z motywami i celami tej pierwszej. W hipochondrii neurotyk ogromnie dużo czasu i energii przeznacza na troszczenie się o własne ciało. Lęka się poważnie o stan swojego zdrowia somatyczne. Odczuwając napięcie emocjonalne i lęk,  interpretuje je jako skutek zmian chorobowych w ciele. Może on żyć aktywnie i wszystkie niepowodzenia uzasadnić niedyspozycjami fizycznymi, a na dodatek odnosić wtórne korzyści  związane z troską i opieką.  Osoby cierpiące na nerwice depresyjną  spostrzegają swe cierpienie jako ogromnie nasilone. Reagują niewspółmiernym smutkiem na możliwe straty i zagrożenia. Smutek ten jest właściwie ciągły, towarzyszy mu wielkie przygnębienie, niezdolność do koncentracji. Człowiek jest wciąż rozdrażniony, znudzony, często uskarża się na bezsenność. Wyolbrzymia braki, niepowodzenia, niedociągnięcia – spostrzega wszystkie problemy jako niemożliwe do rozwiązania. Jego subiektywna rzeczywistość nie jest adekwatna do tego, co dzieje się realnie. Czasami żyje przeszłością, niczym nie potrafi się cieszyć. Bywa, że sięga po alkohol, dokonuje prób samobójczych. We wszystkich typach nerwic człowiek dowodzi sobie i światu, że nie jest w stanie poradzić sobie ze swoimi problemami. W ten sposób unika tez odpowiedzialności.  Nerwica jest sposobem na ograniczenie lęku przez unikanie świadomości jego realnych źródeł. Jest wyrazem niezdolności do zastosowania jakiegokolwiek sposobu uporania się z problemami.