Lekcja 43a

 Pojawił się dział psychologii ujęty jako nauka o testach. Praktyka wyprzedziła tu teorię : zaistniała konieczność opracowania teorii inteligencji ogólnej. Konstruowano różne testy diagnozujące osobowość i stosowano je powszechnie – szczególnie w celu różnego rodzaju selekcji. Pojawiła się psychologia pracy. Jej korzenie tkwiły w badaniach nad efektywnością pracy, które całkowicie pomijały rolę cech i stanów człowieka pracującego, a koncentrowały się na maksymalnie racjonalnych zasadach organizacji czynności dla zwiększenia ich rezultatów, wymiernych efektów. Bujny rozkwit przeżywała psychologia społeczna. Początkowo rozważano cechy człowieka jako istoty społecznej, a później skupiano się na badaniu bardziej obiektywnych  relacji i form współżycia międzyludzkiego. Badano między innymi funkcjonowanie człowieka w grupach społecznych, jakiego zależność od wpływów innych, przebieg komunikacji, spostrzeganie innych, czynniki warunkujące wzajemną atrakcyjność. Badania prowadzono także w ramach etnopsychologii. Zajmowano się np. podobieństwem form kultury u różnych ludów i wyjaśnianiem tego zjawiska poprzez odwołanie się do podobieństwa podstawowych potrzeb ludzkich. Wreszcie pojawiła się psychologia humanistyczna – pełny opis tego, co to znaczy żyć w sposób ludzki. Koncentruje się na relacji z konkretna osobą i naszej zdolności do bycia w związku z innymi ludźmi. Zwraca się tu uwagę na rolę samoświadomości, możliwości dokonywania wyboru oraz życie intencjonalne. W psychologii ugruntowały swe miejsce teorie poznawcze. Ich założenia wywodzą się z psychologii postaci i są reakcja na mankamenty behawioryzmu i teorii uczenia się. Wszystkie koncentrują się na odzwierciedlaniu bodźców społecznych. Zajmują się raczej przebiegiem procesów poznawczych, ich aspektami formalnymi, a nie konkretnymi treściami. W zakresie badań nad kulturą prowadzono eksperymenty z psycholingwistyki, semiotyki, analizowano rolę środowiska kulturowego w rozwoju człowieka. Zajmowano się rolą organizacji przestrzeni w pracy, mieszkaniach, jak również badaniami z zakresu psychologii ekologicznej. Przedmiotem zainteresowań była osobowość. Badano postawy prospołeczne, uwarunkowania efektywności działania leżące w osobowości, postawy twórcze. Badania nad strukturami społecznymi obejmowały rodzinę oraz grupy rówieśnicze i młodzież. Zajmowano się rola potrzeb ludzkich jako regulatorem działań, aspiracjami, wartościami i procesem wartościowania. Podjęto badania w obszarze psychologii organizacji i kierowania nad zachowaniem się w różnych typach organizacji, badano motywację do pracy i aktywność twórcza. W systemie oświaty prowadzono studia nad rozwojem psychologicznym człowieka, uczeniem się i nauczaniem. Badano tez zdolności specjalne, sposoby pracy z uczniami zdolnymi. Zajmowano się problematyką dzieci upośledzonych, zjawiskiem startu szkolnego oraz orientacji szkolnej i zawodowej. Psychologia polska słynie z opracowania oryginalnej w skali europejskiej teorii czynności. W zakresie współczesnej psychologii stosowanej w dalszych działaniach teoretyczno- badawczych należy zwrócić uwagę na:

- Badania nad optymalizacją procesu wychowania, skutecznością szkolnego procesu wychowawczego, wychowaniem w rodzinie, postawami rodzicielskimi (psychologia wychowawcza)

-  nad uwarunkowaniami i skutkiem chorób psychicznych i psychosomatycznych, nad problemami defektologii, neuropsychologii, psychopatologii, psychologii medycznej i sądowej, nad zdrowiem psychicznym i determinantami uzależnień (psychologia kliniczna)

-  nad kosztami i zyskami w pracy, przeciążeniem, niezawodnością, podejmowaniem decyzji, uwarunkowaniem efektywności oraz selekcją do zawodu. ( psychologia pracy)