Lekcja 10b

 Techniką kontroli emocjonalnej jest mocna koncentracja na  zadaniu przy ignorowaniu stresowych czynników sytuacyjnych. Kolejnym zabiegiem jest wytwarzanie atmosfery zabawy, odwracanie uwagi od czynności czy stresującego czynnika. W sytuacjach społecznych zdolność  do radzenia sobie z własnymi napięciami zwiększa identyfikację z grupą. Jedna z doskonałych strategii radzenia sobie jest wiec uzyskanie wsparcia społecznego w samym momencie doświadczenia stresu, czy poczynienia obserwacji, ze nie jesteśmy samotni w swoim kłopocie. Sytuacje stresowe prowadza ( nie zawsze ) do chorób i zaburzeń zachowania. To, w jaki sposób osoba postrzega określone sytuacje, jaka emocję odczuwa, może wręcz drastycznie wpłynąć na przebieg i na rezultat zdarzenia.

Przykład: szklanka z 50% wody. Ktoś stwierdzi ,że jest tu aż połowa szklanki wody, a inny dostrzeże tylko pół – kto ma rację? (optymista – pesymista)

Ocena poznawcza może być ujmowana dwojako: 1 – zdeterminowana przez cechy sytuacji, 2 – dyspozycja osobowościowa. Ocena poznawcza zdeterminowana przez cechy sytuacji to ten rodzaj oceny, który uwzględnia zmienność sytuacyjna i jest zależny od aktualnych cech zdarzenia stresowego. Pesymizm lub optymizm w odniesieniu do pół szklanki wody może zależeć od tego, czy jest ona pyszna, jak pięknie podana, w jakim towarzystwie się ja konsumuje. Spośród wielu cech sytuacji, które wywierają wpływ na omawiana ocenę, wymienia się najczęściej kontrolowalność i przewidywalność. Możliwość identyfikowania, różnicowania i rozumienia zdarzenia zmniejsza trudność sytuacji spostrzeganą przez podmiot. Jeśli ujmujemy zdarzenia jako podlegające naszej kontroli, podejmujemy różne działania, których celem jest opanowanie trudności W ten sposób dysponujemy także później większą liczbą informacji o skutecznych metodach radzenia sobie.  Nasze poczucie bezpieczeństwa rośnie, gdy możemy wstępnie określić wymagania sytuacji i własnej możliwości. Panujemy nad stresem i kontrolujemy sytuację trudną, gdy stosujemy strategie koncentrowane na problemie, nie podejmując zachowań obronnych na poziomie emocjonalnym lub poznawczym. Takie aktywne radzenie sobie, o ile przynosi pozytywne rezultaty, wtórnie daje nam również poczucie panowania nad stresem oraz wzmacnia poczucie własnej wartości i podnosi ocenę właściwych możliwości. Bardzo wysoki poziom kontroli jest jednak niekorzystny. Może on prowadzić do wzrostu poczucia zagrożenia. Problem ten szczególnie dotyczy sytuacji, gdzie mamy do czynienia z nadmiarem informacji i zwiększoną możliwością wyboru oraz z koniecznością podejmowania decyzji. Przekonanie o możliwości sprawowania kontroli wraz z poczuciem porażki prowadzi do obwiniania się, samooskarżenia i obniżenia samooceny. Ocena poznawcza sytuacji trudnej wiąże się również z jej nowością, niepewnością oraz niepewnością czasową – wzmaga to poczucie niepewno[i]ści ogólnej i zagrożenia, pojawiają się sprzeczne myśli, uczucia, tendencje do rozmaitych zachowań, które to w konsekwencji mogą zaowocować poczuciem bezpieczeństwa. Niepewność czasowa jest najbardziej  strategiczna, gdy sygnalizuje najbliższą perspektywę czasową możliwego zagrożenia. Stwarza to konieczność dokonania szybkiej i uproszczonej jego oceny. Przy omawianiu oceny sytuacyjnej musimy brać pod uwagę także czas oddziaływania stresorów. Stres o charakterze przewlekłym, przy powtarzaniu się bodźców, które staja się znane prowadzi w końcu do osłabienia reakcji fizjologicznych i psychologicznych. Zupełnie w inny sposób spostrzega się zdarzenia, które są nagłe i maja burzliwy przebieg. Szczególnymi stresorami są takie wydarzenia , które w opinii podmiotu maja charakter nieodwracalny (śmierć ) Pojawiają się wówczas uczucia żalu, rozpaczy. Dyspozycyjna ocena poznawcza przejawia się w wielu różnych sytuacjach w podobny sposób i jest wyrazem trwałej skłonności do określonego  sposobu oceny własnych stosunków z otoczeniem. Ocena sytuacji może również pojawić się u danej osoby jakby w „oderwaniu” od swoistych cech samej sytuacji. Porównując oceny różnych zdarzeń dokonywane przez ta sama osobę, możemy zaobserwować pewne wspólne tendencje. Można przypuszczać, że SA one raczej konsekwencja określonych predyspozycji osobowościowych niż ,że wynikają one z sytuacji.