Lekcja 14b

 Od początku naszego życia wszyscy potrzebujemy bodźców kierowanych ku nam przez innych. Cały czas jesteśmy też nadawcami takich bodźców w stosunku do otoczenia. Bodźce te nazywamy głaskami. Mogą one być pozytywne lub negatywne.  Pozytywne głaski to pełne ciepła, przyjacielskie pozdrowienia, wyrazy uznania. Głaski negatywne obciążają nasze poczucie wartości, wiążą się z dezaprobata. Głaski te możemy otrzymywać warunkowo i bezwarunkowo. Najczęściej otrzymujemy je w sposób warunkowy. Dostarcza nam to zadowolenia, ale w znacznie ograniczonym zakresie. Czasami sprzeciwiamy się ofiarodawcom głasek i wcale nie chcemy ich przyjąć, jeżeli są nam dawane w formie warunkowej. Okazuje się, że bodźce – głaski są nam tak bardzo potrzebne, że wolimy otrzymywać nawet bodźce negatywne … niż żadne. Traktowanie osoby jakby nie istniała, niereagowanie na nią bez względu na to, jak bardzo stara się zapewnić nas, że żyje, czuje, działa – wywołuje w niej okropnie przykre uczucia. Abyśmy mogli żyć, musimy się troszczyć, by otrzymywane przez nas głaski były wystarczające do dobrego funkcjonowania. Są cztery sposoby udzielania i otrzymywania głasek :

- pozytywne bezwarunkowe ( kocham cię, lubię być przy Tobie, podoba mi się Twój glos itp.)

- pozytywne warunkowe  (lubię , jak mówisz do mnie w ten sposób; jestem ci wdzięczny za pomoc itp.)

- negatywne warunkowe ( wściekły jestem gdy tak krzyczysz; drażni mnie Twoja pedanteria)

- negatywne bezwarunkowe ( Ty głupi dzieciaku; Jesteś beznadziejny; durna krowa )

Sposób obdarowywania się bodźcami zależy od nastawienia uczuciowego wobec nas samych i wobec innych. Możemy wyróżnić 4 główne podstawy jako ustalone, nazywane pozycjami życiowymi:

1.       Ja jestem Ok. – Ty jesteś OK.  mocna i zdrowa postawa osoby „wygrywającej”

2.       Ja nie jestem OK. – Ty jesteś OK. postawa bezradnej, depresyjnej osoby, nawet samobójcy

3.       Ja jestem OK. – Ty nie jesteś OK. postawa zaburzenia, paranoidalna, która prowadzi do izolacji; może leżeć u podstaw rozwodu, a nawet zabójstwa.                        

4.       Ja nie jestem OK. – Ty nie jesteś OK. postawa katastroficzna absolutnie przegrywającego.

Ludzie, którzy czują się OK. i innych spostrzegają tak samo, będą mogli wymieniać bodźce pozytywne. Ci natomiast, którzy nie czują się OK. i lekceważą innych, najczęściej udzielają sobie  „kolczaków”, a przez to ich własne negatywne uczucia jeszcze bardziej się potęgują. Jeśli ktoś nie otrzymuje „puszków”, mimo ze o nie zabiega, będzie starał się otrzymać chodźmy „kolczatkę”. Postawa Ja jestem Ok. – Ty jesteś OK. oznacza szacunek wobec istot ludzkich, jako takich, brak poniżenia w relacji do samego siebie i do innych. Mogą wystąpić tez takie działania, których nie zechcemy zaaprobować, nie zgadzamy się na nie, odrzucamy je. Ale zawsze   będą to zachowania, a nie osoby. Będziemy spoglądali na te zachowania z różnych perspektyw, nie zatracając nigdy własnego poczucia tożsamości. Przecież różnicę zdań można zawsze przedyskutować posługując się strategiami racjonalnymi. Ludzie posiadający taką postawę pozbawieni są uprzedzeń. Zdarza się też, iż nasz styl funkcjonowania zmienia się znacznie w zależności od okoliczności. Np. Pracownik przy szefie reaguje z pozycji: Ja Ok. – Ty Ok. i jest onieśmielony, uległy, bierny i zależny. Natomiast w rodzinie zachowuje się arogancko wg. postawy Ja OK. – Ty nie OK., a wobec przyjaciół może być serdeczny Ja Ok. – Ty Ok.