Lekcja 16b

 Osoby, które uważają, ze sukces lub niepowodzenie, wygrana lub przegrana zalezą od ich działania, to  „żyroskopowcy”. Dostrzegają oni związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy czynem a jego wynikiem.  Jeżeli jednostka spostrzega, ze zadanie jest konsekwencją jej własnego działania lub jej własnych względnie stałych właściwości, określamy to wiara w kontrolę wewnętrzną. Głównym źródłem kontroli wewnętrznej jest taka historia indywidualnych wzmocnień, która powstała na bazie wychowania poprzez rodziców prezentujących postawy elastyczne i przyzwalające. Matki przyszłych „żyroskopowców” oczekują od swych dzieci wczesnej niezależności. Dodatkowym czynnikiem kształtującym kontrolę wewnętrzną w procesie rozwoju indywidualnego są: dostateczne, albo nie nadmierne ochranianie, chwalenie i brak odrzucenia. Dziecko początkowo zupełnie bezradne i zdane na opiekę dorosłych, w miarę rozwoju staje się coraz bardziej samodzielne, ma coraz większą możliwość poznawania świata w swoim własnym działaniu. Doświadczenie, o którym mowa, to właśnie przede wszystkim możliwość przeżycia konsekwencji własnego postępowania. Rodzice powinni umożliwić dzieciom samodzielne radzenie sobie z takimi doświadczeniami; nawet gdyby miały to być doświadczenia porażek lub przykrości, dostarczają one stymulacji do rozwoju dzieci w tym zakresie. Innym rodzajem doświadczeń, których dziecko nabywa w toku rozwoju, jest realizacja zamierzeń. Uczy się ono, że aby otrzymać od innych to, czego pragnie, musi spełnić ich wymagania, dostosować do stworzonych mu warunków. Wtedy dziecko staje się świadome i zaczyna panować nad własnymi zamiarami, planować działania, a także domagać się wzmocnień, jeśli zasłużyło. Jeszcze inny rodzaj doświadczeń stanowi obserwowanie konsekwencji działań innych osób w otoczeniu. Nie należy ograniczać dzieciom możliwości nabywania przez nie własnych doświadczeń życiowych.

Ćwiczenie 1

Przypomnij sobie jakieś wcześniejsze doświadczenie osobiste, koniecznie dotyczące spostrzegania konsekwencji własnych zachowań. Opisz wspomnienia i spróbuj odpowiedzieć na pytanie, czego ono Cię tak naprawdę nauczyło?

Ćwiczenie 2

Czy i jak ograniczano zdobywanie przez Ciebie doświadczeń? Wspomnij styl wychowania, który stosowano wobec Ciebie.

Chodzi tu o to aby uświadomić sobie, ze minął już czas tej dziecięcej zależności i pora na odpowiedzialność za samego siebie.