Lekcja 16c

 Doświadczenie  spójności to brak wewnętrznej sprzeczności w stosowanej przez rodziców strategii wychowawczej. Dotyczy to zarówno dyscypliny, jak i stawianych wymagań. Ważna jest spójność w zachowaniu jednego z rodziców, ale i zgodność oraz konsekwencja obojga. Dziecko, gdy ma jasno formułowane wymagania, uczy się rozumieć spostrzegać ich konsekwencje. Okazuje się, że dzieci urodzone jako pierwsze maja często większy stopień kontroli wewnętrznej – nie zależnie od płci. Inną grupą zmiennych mających tu znaczenie są czynniki socjalne w grypach stojących wysoko w hierarchii społecznej pojawiają się osoby z wewnętrznym poczuciem kontroli -  to ma wiele wspólnego z internalizacją przekonania,  że pochodzenie społeczne jest ważnym czynnikiem w budowie naszego obrazu świata, a też poczucia własnej wartości. Wszystkie te czynniki są modyfikowane przez takie instytucje jak szkoła.  Ważne też są przekonania, które funkcjonują w określonych kulturach. Są to sądy, ze coś jest determinowane losowo, albo przeciwnie – że zależy od umiejętności czy kompetencji jednostki. Jednostka selektywnie spostrzega, które aspekty jej zachowania są powtarzalne, a które nie; spostrzeganie to zaś jest zależne od jej własnej percepcji natury przyczynowości w relacji między wzmocnieniem i poprzedzającym zachowaniem. Np. jeśli dziewczyna jest przekonana, że chłopcy są niewierni ponieważ za dużo od nich wymaga, będzie poszukiwała w realnym kontekście potwierdzenia swoich teorii, a pozostając opuszczona będzie pewna, że właśnie znów sobie zasłużyła na takie potraktowanie.  Osoby, które mocno wierzą, ze mogą kontrolować swoje życie : a) są bardziej czujne wobec tych elementów otoczenia, które dostarczają im informacji użytecznych dla przyszłego zachowania, b) podejmują kroki w celu poprowadzenia swoich warunków środowiskowych, c) przywiązują większą wagę do umiejętności i osiągniętych przez siebie wzmocnień – spostrzegają je jako bardziej wartościowe, generalnie czują się bardziej związane ze swoimi zdolnościami, a zwłaszcza ważne są dla nich ich braki., d) są odporne na subtelne próby wywierania na nie nacisku. Kontrola wewnętrzna rośnie u dzieci wraz z wiekiem. Wiąże się to ze wzrostem ich możliwości wywierania  wpływu na otoczenie, a także z większym zakresem indywidualnych doświadczeń, które pogłębiają ich wiedzę o świecie. Kontrola wewnętrzna jest także związana ze wzrostem stabilności i pewności sytuacji zewnętrznej w życiu człowieka. Im sytuacja bardziej przewidywalna, tym szybciej nauczymy się wiązać zachowania i ich skutki – jesteśmy bardziej pewni swoich możliwości sprawczych w danej sytuacji. Uzyskanie kontroli wewnętrznej skraca tez okres zależności osoby od jej rodziny pierwotnej, co sprzyja osiągnięciu dojrzałości emocjonalnej i społecznej i ułatwia bezpośrednio dostrzeganie we własnym życiu związku swych działań z ich konsekwencjami. Można zmienić umiejscowienie kontroli dzięki odpowiednio zaprojektowanemu treningowi, którego celem jest dostarczenie ludziom specyficznych doświadczeń. De Chorms : program skoncentrowany na kształtowaniu : 1. Pojęcie Ja, 2. Motywacja osiągnięć, 3. Stawianie realistycznych celów, 4. Zrozumienie koncepcji Pana – Pionka ( Pan – poczucie wewnętrznego umiejscowienia kontroli, Pionek – poczucie kontroli zewnętrznej). Poczucie umiejscowienia kontroli można też zmodyfikować poprzez interwencję terapeutyczną. Osoby z kontrolą wewnętrzną preferują terapeutów zorientowanych psychoanalitycznie. Wewnątrz sterowni pacjenci wybierają terapeutów dyrektywnych i niedyrektywnych, w zależności od specyfiki ich problemu oraz spostrzeganego przez nich prawdopodobieństwa zwiększenia w toku terapii ich własnych możliwości i umiejętności kontroli.

Ćwiczenie 1

Przywołaj wspomnienia.  Zastanów się czego uczyły Cię Twoje szkoły w zakresie kontroli wzmocnień?, na ile i czy w ogóle współgrało to ze stylem życia rodzinnego?