Lekcja 17b

 W pytaniu o przyczynę naszej reakcji, nie posługujemy się pamięcią o tych doświadczeniach, tylko osobistymi przekonaniami o związkach określonych bodźców z reakcjami. Niektóre bodźce wydaja się ludziom bardzo trudne do przyjęcia jako przyczyny ich własnych reakcji – dotyczy to np. zachowań niewerbalnych.. człowiek jest jednostka aktywnie poszukującą czynami a obserwowanymi  zachowaniami, co niestety, nie ma nic wspólnego z tak zwana czystą wiedzą. Chodzi tu raczej o utworzenie takiego obrazu świata, aby posiąść efektywne narzędzie kontroli nad samym sobą i nad otoczeniem. Aby doświadczyć emocji, musza być spełnione dwa warunki: musi zaistnieć pobudzenie emocjonalne oraz adekwatna poznawcza atrybucja tego stanu. Ta atrybucja może dotyczyć czynników zewnętrznych – sytuacyjnych, albo tez wewnętrznych, odnoszących się np. do stanu naszego organizmu. Lecz żadne z tych czynników, działając w pojedynkę, nie może doprowadzić do powstania emocji. Nawet emocje musimy spostrzegać i nazwać, zaklasyfikować – nierzadko bardzo nie trafnie. Jest to związane z występowaniem tzw.  emocji – gumek w pewnym okresie naszego rozwoju, gdy dziewczynkom wolno było płakać, ale nie wolno było się złościć, a chłopcy mogli objawiać złość, ale nie smutek w postaci płaczu. Atrybucyjna teoria motywacji i emocji Weinera mówi , że jeżeli nasze niepowodzenia są przypisywane brakowi odpowiednich zdolności czy dużej trudności zadania, wówczas obniża się nasze oczekiwanie osiągnięcia celu w przyszłości. Sukces przypisywany szczęściu nie wyzwala w nas oczekiwań, ze powtórzy się on w przyszłości, natomiast gdy przypiszemy go naszym wysokim zdolnościom albo łatwości zadania, to spodziewamy się jego powtórzenia. Posiadacze wysokiej samooceny wierzący, ze osiągną sukces, przy niepowodzeniu przypisują je brakowi szczęścia. Umożliwia im to utrzymanie oceny siebie i oczekiwań sukcesu w ogóle. Człowiek z niską samooceną spostrzega sukces jako efekt szczęścia, a niepowodzenie przypisuje słabym zdolnościom – utrzymuje w ten sposób niską samoocenę i niskie oczekiwanie sukcesu w przyszłości. Największa dumę wzbudza w nas osiągnięcie sukcesu przy trudnym zadaniu, a największego  wstydu doznajemy po niepowodzeniu poniesionym w zadaniu łatwym. Jednostki zmotywowane do uzyskania sukcesu wybierają zadania o umiarkowanej trudności, zaś osoby o niskiej motywacji osiągnięć – wybierają zadania albo łatwe albo trudne. Z sukcesem i Praszką wiążą się uczucia dumy i wstydu. Emocje te są tym silniejsze, im bardziej uzyskanie osiągniętych efektów przypisywane jest przyczynom osobistym, wewnętrznym.

Ćwiczenie

Przypomnij sobie możliwie jak najwięcej sytuacji, w których odniosłeś sukces i była to całkowicie Twoja własna zasługa. Przypomnij sobie wszystkie doznania z tym związane, zrób to wszystkimi zmysłami … pamiętaj, że to wszystko jest w Tobie.

Kolejna koncepcja mówi nam o roli „kozła ofiarnego”. Dotyczy ona spostrzegania przyczyn wypadków i katastrof., gdy konsekwencje zdarzenia są pożądane, odpowiedzialnością za ich zaistnienie obarczamy ludzi biorących w nich udział /Ludzie utwierdzają się w ten sposób w przekonaniu, że znają przyczynę, w przyszłości mogą unikać takich zdarzeń / Teoria Lornera „taki jest świat” mówi, ze mamy wielką motywację do tego, by wierzyć, że na świecie dostajemy to, czego pragniemy, a pragniemy tego, co dostajemy. Gdy mamy szczęście, widocznie na nie zasłużyliśmy.. Dziecko dostrzega wcześnie, że powinno odraczać gratyfikację, (to znaczy znosić cierpliwie, ze nie dostaje tego, czego chce teraz i natychmiast, tylko za jakiś czas), że musi nauczyć się znosić przykrości. Uczy się wierzyć, ze poświęcenie zostanie wynagrodzone w przyszłości. Efekty można uzyskać w działaniu długotrwałym. Dążymy jednak do tego, aby nasz obraz świata był sprawiedliwy i dorabiamy sobie odpowiednią teorię, iż jeśli ktoś otrzymuje wzmocnienia, ma to ścisły związek z jego zachowaniem.

Ćwiczenie

Zastanów się, czy w Twoim otoczeniu zdarzył się jakiś przykry wypadek, może kiedyś był? Postaraj się porozmawiać z ludźmi, którzy znają przebieg tego zdarzenia. Chodzi tu o ich przekonania a nie o fakty  , chodzi o ich zdaniem przyczynę, czy można było uniknąć, dlaczego tym osobom Zastanów się czy w zebranym materiale dostrzegasz argumenty na rzecz słuszności powyższych teorii, czy raczej masz możliwość ich podważenia?

Rzadko spostrzegamy kategorię zła i słabości i dobra łączne. To niesamowite!