Lekcja 20c

 Kontakt wzrokowy .Podstawowe informacje niesie już samo nawiązanie kontaktu wzrokowego, a także jego przerwanie, unikanie .. Ogromne znaczenie pełni on podczas interakcji w parach, w sytuacji twarzą w twarz, w dość bliskiej odległości. Kontakt taki nie ma ciągłego charakteru, chociaż utrzymuje się podczas całego trwania rozmowy z pewnymi przerwami. Reakcje słuchaczy pogrupowane są na 4 kategorie: 1. Słuchacz wznosi oczy w górę, co sygnalizuje zastanawianie się; wówczas mówca czeka z wypowiadaniem się, 2. Słuchacz okazuje niezrozumienie, a mówiący powtarza wtedy wypowiedzi w innej formie; 3. Słuchacz podtrzymuje kontakt wzrokowy i kiwa głową, wyraża pełne zrozumienie, a mówiący kontynuuje swój wywód, 4. Słuchacz utrzymuje kontakt wzrokowy i uśmiecha się, sugerując, ze rozumie oraz, że się zgadza i nie ma nic do dodania w tej kwestii. Sposób kontaktowania się za pomocą oczu ma duży związek z uwagą. Jest to sposób niewerbalnego potwierdzenia zainteresowania. Osoby, które się lubią patrzą na siebie częściej, niż te, które nie darzą się sympatią. Częstość i czas trwania kontaktu są też wskaźnikiem relacji grupowych. Osoby stojące niżej w hierarchii patrzą częściej w kierunku osób znajdujących się na pozycji wyższej, szczególnie jeśli ktoś taki właśnie mówi.. Ktoś stojący wysoko w hierarchii patrzy częściej na osobę zależną od siebie, szczególnie wtedy, gdy sam jest mówcą i jest słuchany. Czasami kontakt wzrokowy może być interpersonalny jako groźba albo ostrzeżenie. Takie spojrzenia powinny być długie i nieruchome, z intencją zmuszania osoby do spuszczenia wzroku, wymuszania uległości i uzyskania dominacji.

Przestrzeń personalna – obszar o niewidzialnych granicach otaczający ciało jednostki, do którego intruzi nie są wpuszczani., lub też –obszar bezpośrednio otaczający jednostkę, w którym przebiega większość jej interakcji z innymi . Różni się ona wielkością u różnych osób. Hall podzielił przestrzeń na 4  części: - intymną, - indywidualną (osobnicza), - społeczną, - publiczną. Wg. badań Dystans partnerów jest tym mniejsza, im większy jest stopień ich znajomości. Kobiety są bardziej zależne od warunków, w jakich odbywa się interakcja. Najmniejsze dystanse występują w interakcjach na wolnym powietrzu, a największe w biurach i w poczekalniach. Interakcje przyjacielskie zachodzą w granicy sfery intymnej, spotkanie ze znajomymi w indywidualnej, a obcymi na końcu tej sfery. Interakcje związane z interesami przebiegają w sferze społecznej. Osoby zależne od pola (materiał o radar owcach i żyroskop owcach)  komunikują się z innymi w ten sposób, że ich dystanse są przeciętnie mniejsze niż u osób od pola niezależnych. Wielkość dystansu zależy też od wieku i płci. Jest on tez determinowany kulturowo. Bardziej dla siebie atrakcyjni są ludzie oddzieleni od siebie większym dystansem, niż ci, którzy byli znacznie bliżej siebie. Kobiety podchodzą do siebie znacznie bliżej niż mężczyźni podczas rozmowy, tak i osoby w tym samym wieku.

Terytorialność u ludzi to przyjęcie przez osobę albo grupę orientacji właściwej wobec jakiegoś obszaru. Powstaje ona dzięki zajmowaniu przestrzeni sporadycznie lub też stały sposób. Uruchamia rozliczne sposoby obrony obszaru przed jakąkolwiek ingerencją. Granice terytorium danej grupy SA przepuszczalne, gdy sprzyja temu charakter odbywającej się w nim interakcji. Zajmowanie odpowiedniego miejsca w przestrzeni terytorium jest też pewnym komunikatem dla innych współużytkowników. Sposób zajmowania przestrzeni kształtuje sposób komunikowania się tej grupy, np. ludzie siedzący naprzeciwko siebie  komunikują się częściej niż ci, którzy są wobec siebie w innym położeniu. Zajmowanie określonego miejsca w terytorium grupowym sprzyja uzyskaniu pozycji lidera tej grupy.

Przestrzeń interpersonalna jest wtedy, gdy dwoje lub więcej osób nawiązuje dowolny rodzaj interakcji. Przestrzeń ta ma swoje wymiary fizyczne i musi byś jednakowo dostępna wszystkim uczestnikom tej interakcji – bez fizycznych ograniczeń. Jej własności to: - służy analizie i kształtuje relacje interpersonalne, - gdy pojawi się tam interakcja, wówczas pojawiają się i granice przestrzeni o różnym stopniu przenikalności dla innych osób, - terytorium posiada strukturę, która może zmienić się dynamicznie. Przestrzeń ta może spełniać różnorodne funkcje: informacyjną (przekazywanie sobie w sposób niewerbalny informacji poprzez uczestników), diagnostyczną ( pozwala zdiagnozować obserwatorowi interakcje i opracować ją), kształtowania zachowań uczestników, strukturalizowania sytuacji społecznej, a nawet funkcji terapeutycznej.