PODSUMOWANIE
Kluczem jest poczucie człowieka, ze jest wysłuchiwany z uwagą i zainteresowaniem. Ważne informacje pojawiają się, gdy człowiek ufa psychologowi. Wstyd i poczucie winy są bardzo silnymi blokadami szczerości u pacjenta. Terapeuta nie jest krytyczny ani oceniający, lecz przyzwalający i akceptujący. Powinien też posiadać zdolność do empatii, czyli możliwości rejestrowania, rozumowania oraz współodczuwania stanów emocjonalnych innych ludzi. Powinien posiadać umiejętność analizowania tego, co dzieje się między nim a jego klientem. Bazą dla dawania i brania pomocy jest KONTRAKT. Jest to jasna i precyzyjna umowa, przyjęta i zaakceptowana przez obie strony. Każdy kontrakt musi zawierać doprecyzowany cel, który chcemy osiągnąć, i do którego dążymy w procesie udzielania pomocy. Kontrakt minimalizuje ryzyko kontynuowania spotkań terapeutycznych, które stały się już niecelowe. Jego celem nie może być pożądana przez klienta zmiana, która ma zajść w osobowości, zachowaniu, lub postawie osób trzecich. Sformułowanie „złe emocje” ma na celu uzmysłowić, ze ludzie przezywają przykrość : lęk, gniew, smutek, wstyd, a te przeżycia zakłócają ich komfort. Nikt jednak nie może nam nakazywać abyśmy je przeżywali. Są one naszym świadomym poświęceniem, na które wyrażamy zgodę w kontrakcie. Psycholog musi być plastyczny. Powinien poruszać się po pewnym zakresie kontinuum wzajemnej akceptacji. Powinien uważnie słuchać, jasno się wypowiadać i przyjmować te cele interwencji, które mieszczą się w jego hierarchii wartości. Cele interwencji należy negocjować. Fajnie jest gdy psycholog i klient poruszają się w życiu, stosując ogólnie przyjęte normy życia społecznego. Lao – Tse : „Wtrącać się w życie istot oznacza szkodzić im, jak i sobie samemu. Ten, kto narzuca siebie, posiada małą, jawną moc; ten kto nie narzuca siebie, ma wielką, tajemną moc. Doskonały człowiek nie wtrąca się w życie istot, nie narzuca im siebie, lecz pomaga wszystkim istotom w osiągnięciu wolności.” Pomoc profesjonalna udzielana jest na zapotrzebowanie, za zgodą i na wyraźną prośbę. Dobry profesjonalista akceptuje i dąży do uzyskania pełnej samodzielności osoby wspomaganej.