Komentarze: 0
Teoria dezintegracji pozytywnej K. Dąbrowskiego. Potencjał rozwojowy jest podstawowym wyposażeniem, które decyduje o tym, jaki poziom rozwoju może osiągnąć jednostka w optymalnych warunkach fizycznych i środowiskowych. Cechami charakterystycznymi potencjału rozwojowego SA formy wzmożonej pobudliwości i dynamizmy rozwoju. Formy wzmożonej pobudliwości mogą dotyczyć różnych wymiarów funkcjonowania psychicznego. Dynamizmy natomiast to wewnętrzne procesy dezintegracji pozytywnej. Formy wzmożonej pobudliwości psychicznej: 1) Forma psychomotoryczna polega na dużej pobudliwości i energii systemu nerwowo-mięśniowego (szybkie mówienie, gwałtowne ruchy, potrzeba natychmiastowego działania) ułatwione jest tu przetwarzanie napięcia emocjonalnego na ekspresję. 2) Forma zmysłowa jest funkcją wzmożonego odczuwania przyjemności zmysłowych; (może to być dążenie do wygody, piękna, mody, licznych i płytkich kontaktów seksualnych) 3)Forma wyobrażeniowa to bogate kojarzenie obrazów, wrażeń, inwencji, stosowanie metafor, jaskrawe obrazowanie; (sny silne i koszmarne, niemożności odróżniania realiów od fikcji, strach przed nieznanym) 4) Forma intelektualna polega na zadawaniu dociekliwych pytań, żądzy władzy, zafascynowaniu teorią, poczuciu uznania dla logiki. 5) Forma uczuciowa wyraża się odczuwaniem związków emocjonalnych, przywiązaniem do ludzi, zwierząt, miejsc. Najważniejsze jest odczuwanie więzi; mniej ważna jest siła samego uczucia aktualnego. Rozwój odbywa się przez integracje , na która składają się procesy integracji oraz dezintegracji jedno- lub wielopoziomowych. Teoria dezintegracji pozytywnej określa 5 poziomów rozwoju . Poziom I Integracja pierwotna : cechuje go zewnętrzność, sztywność, brak związków uczuciowych z ludźmi, instrumentalne, pozbawione refleksji posługiwanie się intelektem, brak konfliktów wewnętrznych, ale występowanie konfliktów zewnętrznych. Człowiek nie ma celu zaspokojenia podstawowych potrzeb. Zachowuje się egocentrycznie. Nie ma tu poczucia winy, refleksyjności, występuje zewnętrzna orientacja. Np. Młody przestępca nastawiony na korzyści własne, pozbawiony skrupułów.Poziom II – dezintegracja jednopoziomowa Istnieją tu wahania, wątpliwości, postawy niepewne. Pojawiają się związki uczuciowe ale mało zharmonizowane. Problemy nie są rozwiązywane heurystycznie. Dominuje relatywizm w zakresie wartości. Pojawiają się konflikty wewnętrzne, lecz ich rozwiązanie nie jest skutkiem wewnętrznej walki. Występują konflikty emocjonalne, które mogą prowadzić do zaburzeń. Podatność na wpływy. Np. młoda kobieta w rodzinie wtórnej, uzależniona od opinii osób. Jedzie na pielgrzymkę, co nie przeszkadza jej usunąć niechcianej ciąży. Poziom III – spontaniczna wielopoziomowa dezintegracja. Procesy wewnętrzne zaczynają wywierać coraz większy wpływ na zachowanie. Chwiejność jest zastępowana poczuciem ,,tego co powinno być’’ w osobowości. Związki uczuciowe są wyłączone, selektywne. Konflikty wewnętrzne są liczne, polegają na dostrzeganej zależności aktualnego stanu i standardów. Zachowaniem kieruje hierarchia wartości i celów. Silne konflikty moralne, dostrzeganie unikalności indywiduów, niepokój egzystencjonalny. Np. człowiek doskonali warsztat pracy, zna pozytywy i negatywy tego co robi. Pragnie zrealizować swoje pomysły. Ma problemy z poczuciem własnej wartości, ale jednocześnie przekonuje o możliwości wcielenia w życie swoich ideałów. Poziom IV – zorganizowana wielopoziomowa dezintegracja Tutaj proces odbywa się w pełni świadomie. Napięcia i konflikty są słabsze. Autonomiczna hierarchia wartości i celów jest silniejsza i bardziej rozwiniętą. Zachowanie człowieka prowadzi do samodoskonalenia się oraz służby innym. Jednym z ważnych dynamizmów jest tu stosunek do Ja określony jako „podmiot – przedmiot w sobie”, który pełni rolę ustalania i przestrzegania wzorców wewnętrznych. Występuje tu również przekształcenie wewnątrz-psychiczne oraz samokontrola. Ważna jest również empatia. Istotny jest też proces identyfikacji – empatyczne zrozumienie i akceptacja uczuć oraz problemów ludzi bez różnicy czy są podobni do nas. Samodoskonalenie polega na oczekiwaniu doskonałości od siebie oznacza walkę z niepowodzeniami, ochotę do walki. Konflikt wewnętrzny wyraża uczucia niespełnienia, rozczarowanie w poszukiwaniu doskonałości. Zjawiska charakterystyczne dla tego poziomu to: odpowiedzialność, autonomia, autentyzm, ideał osobowości Np. osoba obserwuje siebie i innych z życzliwą tolerancją. Wymaga wiele. Wydaje swoją energię z przyjemnością. Poziom V – integracja wtórna. To najwyższy poziom rozwoju, harmonia jedności. Nie istnieje tu konflikt wewnętrzny. Ideał osobowości jest tu najsilniejszym dynamizmem. „To co jest” zostało zastąpione „tym co być powinno” i stało się nowym i ostatecznym „tym co jest” Np. każda organizacja ma naczelna potrzebę realizacji własnego potencjału.