Zastanów się i zapisz, czy w Twoim środowisku są aktywni pomagacze – general iści i specjaliści. Co sprawia, że są oni aktywni, że zgłaszają się do nich po pomoc Przedstaw po jednym przykładzie charakterystyki generalisty i specjalisty. Pomyśl czy Ty sam jesteś nieformalnym Pomigaczem?
Czy otrzymujesz pomoc?
Caplan sugeruje, że takie osoby można pogrupować dzieląc na generalistów oraz specjalistów Generaliści to osoby szeroko znane w sąsiedztwie z posiadania wiedzy o stosunkach międzyludzkich i systemie opieki zdrowotnej. Łatwo nawiązują kontakty i angażują się w sprawy innych. Maja takie role społeczno-zawodowe, które pozwalają im na częste i powtarzające się kontakty z wieloma ludźmi. Często sami przeżyli trudności emocjonalne. Musieli wypracować sobie dobrą reputacje, która skłania innych do zwrócenia się o pomoc.
Specjaliści to osoby, które przeżyły tragedię, czy nieszczęście, wypracowali sobie własne metody poradzenia sobie z problemem, i są żywym przykładem radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Nieformalni to po prostu amatorzy, nieprofesjonaliści
Wg. Webstera: amator to osoba, która robi coś dla przyjemności a nieprofesjonalista – robi coś bardziej lub mniej niewprawnie.
Cechami charakterystycznymi dla pomocy podczas korzystania ze społecznego wsparcia są;
- ostre zaangażowanie się w sprawy innych ludzi
- nieużywanie standardowych technik
- spontaniczne wyrażanie własnej osobowości
Ta autentyczność oraz spontaniczność stanowi o sile bezpośredniego i osobistego wpływu na osobę zwracająca się o pomoc. Relacja z profesjonalista jest najczęściej hierarchiczna, a z amatorem równorzędna. Relacje są całkowicie dobrowolne po obu stronach. Są też systemy oparcia zorganizowane przez oficjalne grupy, które czasem zatrudniają profesjonalistów do pomocy ale sami wytaczają główne kierunki działania. Zorganizowane działania trzymają dwie formy : służby ochotniczej, grupy wzajemnej pomocy. Służby ochotnicze to grupy ludzi, którzy oferują swe usługi inny znajdującym się w potrzebie . Pomagają nadać sens życia – wolontariusze w hospicjum. Stowarzyszenie wzajemnej pomocy - ochrona interesów określonych podgrup pożyczki, rady, opieka nad chorym Np. AA,MONAR, pomoc rodzicom dziecka autystycznego. Takie grupy z jednej strony a) nadają nowe znaczenie życia
- z drugiej a) są nastawione na stworzenie nowej społeczności, b)pomagają opanować urazę, ranę c) dają emocjonalne oparcie d) pozwalają na wyrażanie żalu i bólu e)pozwalają osiągnąć akceptacje f) prowadzą do przystosowania się
Ćwiczenie 1
Wyjmij stary album, przeglądaj wszystkie zdjęcia po wolno i pomyśl i zadaj sobie pytanie, czy ta osoba udzieliła Ci kiedykolwiek wsparcia?, jakiego rodzaju?, w jakich okolicznościach i czasie?. Co się stało z waszą relacją?, czy ten układ był wzajemny, czy sam udzielałeś wsparcia tym osobom, jak często?, w jakich okolicznościach? Które relacje trwają do dziś?, które nie istnieją i dlaczego?
Stwórz galerię portretów osób ; wspierających Ciebie i wspieranych przez Ciebie. Czy te zbiory zdjęć są rozłączne?, czy też pokrywają się? Jak obszerna jest ta ich wspólna część. Co nowego o sobie samym mówi Ci to wszystko?. Przemyśl
Ćwiczenie 2
Narysuj dwa koła. Na jednym zamaluj taka powierzchnię, która Twoim zdaniem odpowiada wsparciu, jakie realnie otrzymujesz. Rób to bez głębszego zastanowienia. W ten sposób zobrazujesz stopień realizacji oczekiwanego przez Ciebie zapotrzebowania na wsparcie. Powierzchnia drugiego koła obrazuje rozmiar wsparcia, jakiego od Ciebie oczekują inni. Zamaluj jego część, która przedstawia wielkość wsparcia rzeczywiście udzielanego przez Ciebie innym. Dzięki temu przedstawisz stopień realizacji oczekiwań Twojej grupy wobec Ciebie. Pomyśl co to mówi o Tobie?
Oparcie może przybierać postać ciągłą wówczas, gdy jest udzielane w trwałej relacji ze znaczącą osobą lub grupą, pomagające w rozwiązywaniu problemów życia. Pomagający zapewniają pomoc w radzeniu sobie z poszczególnymi rodzajami długotrwałych obciążeń i niedostatków. Oparcie może być tez nieciągłe (krótkoterminowe ) – udzielone od czasu do czasu w razie gwałtownej potrzeby, lub ostrego kryzysu. Każda z takich relacji składa się z trzech elementów:
- znaczący inny – pomagają osobie w mobilizacji jej psychicznych zasobów i w opanowaniu problemów emocjonalnych
- uczestniczą oni w pracy nad zadaniami osoby potrzebującej oparcia
- zapewniają jej dodatkowe zestawy materiałów, narzędzi, poznawczego przewodnictwa, które są niezbędne do poradzenia sobie z sytuacja trudną.
Systemy oparcia mogą działać na dwa sposoby 9 chronić nas przed ograniczoną lub źle działającą informacją zwrotna pochodzącą od społeczeństwa jako całość):
1. Mogą zbierać i gromadzić wskazówki istniejące już w świecie, ofiarować człowiekowi przewodzenie, by mógł znaleźć dla siebie bezpieczne rozwiązanie. Mogą tez dokonywać interpretacji opartych na realistycznych podstawach takich wskazówek, które inaczej byłyby dla człowieka niezrozumiałe.
2. Systemy te mogą działać na zasadzie schronienia, azylu, do którego człowiek może przychodzić wypadami w pełne stresów środowisko, aby odpocząć i zregenerować siły
Systemy oparcia mogą stanowić „wyspę „ stabilności i komfortu na burzliwym morzu codziennego życia. Człowiek posiadający kilka podtrzymujących go grup może poruszać się od jednej „wyspy” do drugiej, będąc prawie całkowicie chronionym przed światem stresów. System oparcia to cos więcej niż przypadkowe czy okazjonalne związki społeczne. System ten tworzy trwający w czasie wzór związków, które odgrywają znaczną rolę w podtrzymywaniu psychicznej i fizycznej spójności człowieka. Systemy oparcia mogą mieć charakter spontaniczny, czyli nie zorganizowany przez kogoś zainteresowanego utrzymaniem zdrowie, lecz wynikających z ludzkich potrzeb oraz naturalnych reakcjach ludzi na nie, lub też z wartości i tradycji. Drugim typem jest rodzaj planowanego, zorganizowanego układu. Najbardziej zainteresowani są ludzie, którzy doświadczyli głębokiego cierpienia Najbardziej rozpowszechnione, naturalne systemy wsparcia to związki małżeńskie i rodzicielskie. Im bardziej niestabilna sytuacja ogólna, tym bardziej określone i surowe staja się te zobowiązania do świadczenia sobie nawzajem pomocy. Zasadniczymi elementami dla skuteczności działania naturalnych systemów oparcia są : szacunek, wrażliwość na potrzeby wszystkich członków grupy oraz skuteczny sposób komunikowania się wewnątrz grupy. Osoby samotne i ubogie często wykazują tendencje do skupienia się w trwałych grupach pozarodzinnych, którym przewodzi dominująca kobieta, pełniąca role przewodzącej i kontrolującej matki dla osób samotnych. Większość grup przyjmuje postać wzorującej się na układzie rodzinnym. Najważniejszym powodem pozostania w takich grupach jest poczucie, że każdego, kto do niej należy, inni traktują jako unikalną jednostkę, próbują zaspokoić jego potrzeby, popierają jego działania w sposób pełen miłości. W szczególnie trudnych sytuacjach system oparcia jest wspomagany przez „ nieformalnych pomaga czy. Przykładem takich sytuacji może być podjęcie decyzji o konieczności leczenia psychiatrycznego. Znaczący wpływ na decyzje o poszukiwaniu pomocy miały osoby, które były starsze, miały ustabilizowaną sytuacje mieszkaniową, pochodziły z wyższych sfer socjalno ekonomicznych, były towarzyskie i –często miały doświadczenie z chorymi psychicznie osobami w swoim systemie rodzinnym.